ضریب نفوذ اینترنت چیست؟

ضریب نفوذ اینترنت به میزان جمعیت افراد یک کشور یا منطقه که از اینترنت استفاده می‌کنند نسبت به جمعیت کل آن منطقه، گفته می‌شود. (۱) در این تعریف، کاربر اینترنت به صورت کلی، هر فردی که در حال حاضر توانایی استفاده از اینترنت را دارد تعریف شده است. در واقع در تعریف کاربر اینترنت دو شرط در نظر گرفته شده است:

1.شخص باید به یک نقطه اتصال به اینترنت دسترسی داشته باشد.

2.شخص باید از دانش اولیه لازم برای استفاده از فناوری وب برخوردار باشد. (۲)

بنابر تعاریف مختلف، تعداد کاربران اینترنت می‌تواند متفاوت باشد؛ به عنوان مثال ITU یکی از نهادهای معتبر در زمینه ارتباطات و مخابرات، کاربر اینترنت را فردی تعریف می‌کند که سن او بیش از دو سال بوده و بر اساس آمار وگزارشات، طی سی روز اخیر یک بار به اینترنت متصل شده باشد.

در تعریفی دیگر، وزارت تجارت آمریکا، افراد بالای سه سال که از اینترنت استفاده می‌کنند را کاربر اینترنت می‌نامد. (۳)



لازم به ذکر است که در روشی دیگر که توسط شرکت فناوری اطلاعات استفاده شده است، در تخمین تعداد کاربران، کاربر کسی فرض شده است که حداقل هفته‌ای ۲ ساعت از اینترنت استفاده کند. به دلیل اینکه تعریف واحدی برای کاربر اینترنت وجود ندارد، در زمینه شمارش تعداد کاربران، می‌توان گستره کاربر اینترنت را به صورت زیر فرض کرد:
 
  • افرادی که کامپیوتر به همراه مودم یا اتصال به اینترنت دارند.
 
  • افرادی که گاه به گاه به صورت تفننی به عنوان مثال هفته‌ای چند ساعت به اینترنت وصل می‌شوند.
 
  • افرادی که روزی  K‌ساعت به اینترنت متصل می‌شوند (محدوده K می‌تواند از نیم ساعت تا چند ساعت باشد)

در کشور ما، ایران، کاربر اینترنت به فردی اطلاق می‌شود که در یک سال گذشته، حداقل یک بار از اینترنت استفاده کرده باشد. (۳)
 

روش‌های مورد استفاده برای تخمین تعداد کاربران در یک کشور یا منطقه خاص

  • تعداد دستگاه‌های موجود
 
  • میزان پهنای باند مصرفی
 
  • میزان ساعت‌های استفاده افراد از اینترنت
 
  • بافت جمعیتی (۴)
 

آمار ضریب نفوذ اینترنت در ایران و جهان

بر اساس تازه‌ترین آمار و گزارشات ارائه شده توسط سازمان جهانی اینترنت (IWS)، مربوط به سال ۲۰۲۰، قاره آمریکای شمالی با ۹۴.۶ درصد، بالاترین میزان ضریب نفوذ اینترنت در دنیا را به خود اختصاص داده است. در این میان قاره آسیا با اندکی اختلاف از میانگین جهانی، ۵۳.۶ درصد ضریب نفوذ اینترنت دارد.(۵)

سهم کشور ما، ایران، با ۶۷ میلیون کاربر اینترنت از میان جمعیت حدود ۸۴ میلیون نفری، ۸۰.۵ درصد ضریب نفوذ اینترنت است که از میزان متوسط جهان و هم‌چنین میزان مربوط به قاره آسیا بسیار بیشتر است و با بیشترین میزان ضریب نفوذ اینترنت در جهان اختلاف کمی دارد. (۶)
 

نامگذاری سال ۱۳۹۹ به عنوان سال جهش تولید

رهبر معظم انقلاب، در خصوص نیاز قطعی کشور به تولید، ‌سال ۱۳۹۹ را به عنوان سال جهش تولید نامگذاری کردند. ایشان بر این موضوع تاکید داشتند که جهش تولید باید منجر به ایجاد تغییری محسوس در زندگی مردم شود.

رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکید ویژه‌ای در خصوص برنامه‌ریزی نهاد‌های کشور به منظور تحقق اهداف سال جهش تولید، داشتند. طبق فرمایشات ایشان در سال ۹۸، علاوه بر استقبال از شعار رونق تولید، با کار و تلاش دستگاه‌های مختلف، در عمل هم از این موضوع استقبال شد و تا حدودی چرخ تولید به راه افتاد، اما تاثیر محسوسی بر زندگی مردم نداشت.

ایشان تاکید داشتند که باید با کار ده برابری، تولید به جایی برسد که در زندگی مردم اثرگذار باشد. با وجود مسائل اقتصادی متعدد در کشور، از جمله «اصلاحات بانکی، گمرکی و مالیاتی» و «بهبود فضای کسب‌وکار» نباید نقش تولید کم رنگ شود زیرا نقش تولید بی مانند است و با رونق تولید و بهره گیری از بازار فروش ۸۰ میلیونی در داخل کشور و در عین حال، ارتباط با بازارهای خارجی، مشکلات اقتصادی پایان یافته و تحریم‌ها هم به نفع کشور پایان می‌یابند.



لذا در همین راستا و در پی فرمایشات مقام معظم رهبری، تدوین راهکارهایی در راستای جهش تولید در حوزه‌های بخشی مانند: صنعت، معدن، کشاورزی و ... و فرابخشی شامل: اقتصاد کلان، تامین مالی، بازرگانی، محیط کسب و کار و ... در جلسه‌ای در مرکز پژوهش‌های مجلس بررسی و در دستور کار این دستگاه قرار گرفته است.

هم‌چنین با توجه به تاکید ریاست محترم مجلس، در راستای جهش تولید در سال جاری، اصلاح چندین محور ساختار تولید ملی با راهکارهایی از جمله:
 
  • حذف ضوابط اجرایی غیر ضروری در فرایند راه‌ اندازی کسب و کارها
 
  • کاهش حداقلی فرایند صدور مجوزهای سرمایه‌گذاری
 
  • گسترش دولت الکترونیک
 
  • توسعه کانون‌های تولیدی و کارگاه‌های کوچک
   
  • افزایش ظرفیت صادرات و توسعه بازارهای صادراتی
   
  • تجاری سازی کردن دستاوردهای پژوهشی
 
  • گسترش صنایع تکمیلی و تکیه بر مزیت‌های بومی

با همکاری سایر نهادها و دستگاه‌ها در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است. مطابق فرمایشات مقام معظم رهبری ارکان اصلی تحقق اهداف سال جهش تولید، سازمان برنامه و بودجه، مجلس و مرکز پژوهش‌های مجلس، قوه ‌قضائیه و مجموعه‌های دانش‌بنیان عنوان شده‌اند. (۷)



علاوه بر این، سایر ارگان‌ها و سازمان‌ها نیز، تحقق جهش تولید را در اولویت دستور کار خود قرار داده‌‌اند. سازمان ناجا از تلاش جهت تحقق جهش تولید در حوزه‌های فرهنگی و اقتصادی خبر داد، هم‌چنین تخصیص منابع بانکی در سال جاری با محوریت جهش تولید خواهد بود.

وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه‌های خود را در ۷ محور و ۴۰ پروژه در این زمینه تدوین نموده و بیشتر توجه خود را به ظرفیت بالای افزایش تولیدات در راستای تامین بازارهای داخلی کشور معطوف خواهد کرد.

هر یک از دستگاه‌ها در حیطه‌های مختلف مانند فرهنگی، اقتصادی، گردشگری، صادرات، واردات، شهرسازی و .... در حیطه کاری خود، تحقق جهش تولید را در اولویت کار خود قرار دادند و بر لزوم تبیین برنامه و فراهم سازی زیر ساخت‌های تحقق آن تاکید بسیار دارند. (۸)
 

توسعه ضریب نفوذ اینترنت و تحقق اهداف سال جهش تولید

وزارت ارتباطات به عنوان فراهم کننده زیرساخت ارتباطی در سراسر کشور، نقش بسیار مهمی در موضوع جهش تولید دارد. این وزارت خانه هم مانند سایر ارگان‌ها و نهادهای کشور در راستای نامگذاری سال ۹۹ به عنوان جهش تولید توسط مقام معظم رهبری، برنامه‌هایی را با عنوان «جهش تولید در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات» به منظور حرکت در مسیر تحقق نام امسال، در نخستین جلسه سال جدید خود در دستور کار قرار داد.

وزیر ارتباطات در این جلسه بر تمرکز بر برنامه‌ها و پروژه‌های خاص مرتبط با جهش تولید تاکید کرد. علاوه بر این، تاکید این وزارت خانه بر تدوین برنامه‌هایی در راستای محصولات فناوری‌های نوظهور و محصولات فعلی فاوا، هم راستایی فعالیت‌های مورد نظر با برنامه‌های توسعه شبکه ملی اطلاعات و افزایش حداکثری تأثیر محسوس نتایج اقدام‌ها بر زندگی مردم است. (۹)

در این میان نقش تعداد کاربران اینترنت و میزان ضریب نفوذ اینترنت، یک عامل حیاتی و تاثیرگذار بر میزان تولید یک کشور است. بر اساس تحقیقات انجام شده، تعداد کاربران اینترنت در کشورهای وارد کننده تاثیر بسیار مشهودی دارند و هم‌چنین افزایش تعداد آن‌ها می‌تواند باعث میزان صادرات کشور شود.

افزایش کاربران اینترنت، افزایش اطلاعات در دسترس و موجود برای تجارت و تولیدات، کاهش هزینه‌های تجارت، افزایش رقابت و ترغیب صادرات تولیدی را به همراه دارد.

تعداد کاربران اینترنت به عنوان عاملی در رشد صادرات، نقش بسیار پررنگی در سیستم های اطلاعات رایانه ای در فعالیت‌های تجاری تولید، ایفا می‌کند. (۱۰)



بنابراین، به منظور تحقق اهداف جهش تولید، توجه به لزوم توسعه ضریب نفوذ اینترنت و افزایش تعداد کاربران اینترنت، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. در راستای تحقق این امر، به کار گیری راهکارهایی مانند توسعه سیستم‌هاى نوین تجارى، توسعه کسب و کارها و... بسیار مفید خواهد بود.

در دنیای امروز، استفاده از فناوری اطلاعات بدون شک یکی از عناصر کلیدی و ضروری جهت افزایش کارایی و بهره‌وری تولید در اقتصاد کشور است. در عصر حاضر، اینترنت را می‌توان به مثابه یک موتور اقتصادی در نظر گرفت که کیفیت زندگی افراد جامعه را از طریق ایجاد تعامل بین دولت‌ها، کسب وکار و اشخاص ارتقا می‌بخشد.

افزایش چشمگیر استفاده افراد از اینترنت، تحولات جدید کسب و کارها در سال‌های اخیر و به وجود آمدن شیوه‌های جدید تجارت باعث ورود جهان به عصر اطلاعات شده است.

یکی از ابعاد عصر اطلاعات، کسب و کار الکترونیک است که استفاده از اینترنت در این حوزه منجر به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهبود کارایی تجاری و در نتیجه افزایش تولید می‌شود.

شرکت‌های تولیدکننده و تأمین کننده که مایل به اتخاذ ابزار و راهبردهای تجارت الکترونیکی در کارهای روزانه خود هستند، از نظر درآمد، سهم بازار و فرصت‌های شغلی بلند مدت می توانند سود بیشتری کسب کنند و در نتیجه میزان تولید کشور را به طرز چشمگیری افزایش دهند. (۱۱)

رابطه توسعه ضریب نفوذ اینترنت و افزایش تولید ناخالص داخلی

مطالعات حاکی از آن است که افزایش ضریب نفوذ اینترنت رابطه مستقیمی با افزایش تولید ناخالص داخلی دارد. بر اساس گزارش منتشر شده از کمیسیون پهنای باند برای توسعه پایدار در سپتامبر سال 2018، توصیه‌های مختلفی برای دولت‌ها از جمله پشتیبانی از کسب‌وکارهای دیجیتال محلی و کاهش مالیات بر تجهیزات مخابراتی به منظور افزایش حجم تولید ملی ارائه شده است.

تغییر مدل‌های کسب و کار به سیستم‌های نوین، راهکار بسیار مفید و موثری است، زیرا سیستم‌های نوین می‌توانند کاربران بسیار زیادی را به خود جلب کرده و میزان فروش را افزایش دهند. (۱۲)

 سیستم‌های نوین تجاری مزایای بسیاری در زمینه بهبود و رونق تولید و اقتصاد ملی در مقایسه با سیستم های تجاری سنتی دارند. از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
 
  • تسهیل در انعقاد قراردادهای چندجانبه تجاری، صنعتی و اقتصادی
 
  • افزایش تجارت، فروش، درآمد، سرمایه‌گذاری و در نتیجه آن‌ها جهش در تولید
     
  • به وجود آمدن فرصت‌های جدید برای کارگاه‌های تولیدی و صنایع بازرگانی
 
  • تسریع تولید، رشد اقتصادی و توسعه پایدار و افزایش بهره وری از منابع
 
  • ورود به بازارهای فرامنطقه‌ای و افزایش صادرات



با توجه به مزایای بسیار توسعه کسب و کارهای نوین و دیجیتال در کشور، فراهم کردن عوامل زیر ساختی در گسترش تجارت الکترونیک، امروزه به امری ضروری و اجتناب ناپذیر تبدیل شده است. برخی از عوامل مورد نیاز این موضوع عبارتند از:
 
  • ایجاد بسترهای مناسب ارتباطات
 
  • افزایش ضریب نفوذ اینترنت
 
  • ارتقا دانش و فرهنگ افراد در زمینه تجارت الکترونیک

استفاده از سیستم‌های تجاری نوین و توسعه کسب و کارها به منظور تحقق جهش تولید، به میزان قابل توجهی به میزان دسترسی افراد به اینترنت و کیفیت زیر ساخت‌های ارتباطی بستگی دارد.

دسترسی آسان و سریع به اینترنت یکی از مهم‌ترین بسترهای به کارگیری تجارت الکترونیک است. افزایش تعداد کاربران و ضریب نفوذ اینترنت، مشارکت افراد در توسعه کسب و کارها و در نتیجه، میزان تولید را افزایش می‌دهد.

به منظور افزایش ضریب نفوذ اینترنت در کشور و توسعه تعداد کاربران می‌توان راهکارهای زیر را به کار گرفت:
 
  • بسترسازی مناسب جهت دسترسی کاربران به اینرنت پر سرعت
 
  • کاهش قیمت سرویس‌های اینترنتی
 
  • گسترش استفاده از تکنولوژی‌های بی‌سیم
 
  • توسعه زیر ساخت‌های دولت الکترونیک و اقتصاد الکترونیکی (۱۳)
 
جمع بندی و نتیجه گیری
افزایش ضریب نفوذ اینترنت می‌تواند منجر به افزایش سطح دانش، فرهنگ، اقتصاد و سلامت جامعه شود. بنابراین سرمایه گذاری و توسعه این بخش، می‌تواند منجر به ارتقای رفاه عمومی جامعه گردد.

در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد جمعیت کشور ایران به اینترنت دسترسی دارند و جزو کاربران اینترنت محسوب می‌شوند. این میزان دسترسی افراد قابل قبول است اما پتانسیل بهبود و توسعه بسیاری دارد.

با توجه به تاکید مقام معظم رهبری بر جهش تولید، تمرکز بر افزایش ضریب نفوذ اینترنت و گسترش ارتباطات، یکی از مواردی است که در زمینه رونق تولید ملی می‌تواند بسیار کمک کننده باشد و اهمیت افزایش کاربران اینترنت در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری است.

توسعه بستر اینترنت و افزایش تعداد کاربران، هم‌چنین می‌تواند زمینه ساز توسعه کسب و کارها، افزایش ارتباط با سایر کشورها، رونق تولید داخلی و به عبارت خلاصه‌تر منجر به تحقق اهداف سال جهش تولید شود.

پی نوشتها
  1. www.internetworldstats.com
  2. www.igi-global.com
  3.  www.bestanswer.info
  4. www.vista.ir
  5. www.internetworldstats.com
  6. www.internetworldstats.com
  7. www.yjc.ir
  8. www.mehrnews.com
  9. www.mehrnews.com
  10. www.researchgate.net
  11. www.verenia.com
  12. www.tejaratnews.com
  13. www.sis-eg.com